بررسی تطبیقی فراز و فرود ایفا و ارزیابی مسئولیت پاسخگویی مالی از طرق گزارشگری مالی دولتی در سده گذشته

چکیده اغلب صاحب‎نظران امورمالی نهادهای بزرگ بخش عمومی بر این عقیده هستند که حسابداری و گزارشگری مالی یکی از ابزارهای اصلی ایفا و ارزیابی مسئولیت پاسخگویی عمومی است. سیاست کلی و عوامل کلیدی نظام گزارشگری مالی دولتی تامین کننده اطلاعات مالی مورد نیاز برای ایفا وارزیابی مسئولیت پاسخگویی حاکم بر منابع مالی عمومی به ترتیب در قانون اساسی و قانون محاسبات عمومی پیش‏بینی می‏شود. از این رو بررسی تطبیقی سیر تطور احکام پیش‏بینی شده راجع به گزارشگری مالی در قوانین مذکور می‏تواند به تحلیل فراز و فرود ایفا و ارزیابی مسئولیت پاسخگویی عمومی کمک کند. هدف اصلی این مقاله بررسی تطبیقی احکام پیش‎بینی شده در باره حوزه‎های اساسی وعوامل کلیدی نظام گزارشگری مالی موردنظر در قوانین محاسبات عمومی صد سال گذشته به منظور تحلیل و بررسی فراز و فرود ایفا و ارزیابی مسئولیت پاسخگویی حاکم بر منابع مالی عمومی است. برای این منظور چهار قانون محاسبات عمومی مورد اجرا در صد سال گذشته بررسی شده است. یافته‏های این بررسی تطبیقی نشان می‏دهد که ظرفیت احکام پیش‏بینی شده در مورد گزارشگری مالی در قوانین محاسبات عمومی اول و دوم (1289تا 1349) برای ایفا و ارزیابی مسئولیت پاسخگویی بیشتر از ظرفیت احکام مشابه در قوانین محاسبات عمومی سوم و چهارم (1350 تاکنون) بوده است. این در حالی است که ایفا و ارزیابی مسئولیت پاسخگویی مالی از طریق تنظیم صورت حساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور و گزارش تفریغ بودجه (متولی بهنگام) برای سال‏های 1361 تا 1388 در عمل موفقیت‏آمیز بوده است.